Gemeenschappelijke Europese data spaces

De Europese Commissie heeft 14 dataspaces geïntroduceerd als een belangrijk onderdeel van haar digitale strategieën. Deze data spaces zijn bedoeld om een efficiënte oplossing te bieden voor het delen van gegevens in verschillende sectoren, waaronder gezondheid, landbouw, productie, energie, mobiliteit, financiën, openbaar bestuur, ontwikkeling van vaardigheden en de European Open Science Cloud. Deze strategieën zijn ontworpen om:

• Openbare gegevens gebruiken voor maatschappelijk nut: Maak gebruik van openbaar beschikbare gegevens voor onderzoek dat de gehele samenleving ten goede komt.
• Vrijwillig delen van gegevens aanmoedigen: Bevorder een samenwerkingsgeest onder individuen om vrijwillig hun gegevens te delen.
• Zorg voor naadloze gegevensuitwisseling: Creëer een omgeving dat het eenvoudig en veilig delen van gegevens tussen organisaties mogelijk maakt.
• Gegevenssoevereiniteit en wereldwijd concurrentievermogen bevorderen: Verbeteren van gegevenssoevereiniteit en concurrentievermogen door vorm te geven aan de manier waarop gegevens worden gedeeld en gebruikt.

De kerndoelstelling van de Common Data Spaces in de wereldeconomie

De Common European Data Spaces dienen als een effectief hulpmiddel waarmee gegevens die in de hele EU zijn gegenereerd, betrouwbaar en veilig kunnen worden opgevraagd en uitgewisseld. Dankzij de initiatieven behouden bedrijven en overheden in de EU de controle over hun gegevens en profiteren ze van een uitgebreide omgeving die innovatie aanmoedigt door het veilig en geverifieerd delen van gegevens. 

Gemeenschappelijke Europese Data Spaces

De Europese Commissie wil data spaces ontwikkelen voor verschillende sectoren/domeinen:

• AgriDataSpace: Optimaliseren van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en stimuleren van datagestuurde innovaties in de landbouw.
• Data space voor cultureel erfgoed: De Europese culturele sector digitaliseren en het creëren en hergebruiken van content stimuleren.
• Data space voor energiegegevens: Baanbrekende interoperabele energiediensten voor een koolstofvrije samenleving in 2050.
• Green Deal data space: Gebruik van gegevens ter ondersteuning van GROTE initiatieven op het gebied van klimaatverandering, circulaire economie en vervuiling.
• Financiële data space: Bevordering van duurzame financiering en marktintegratie.
• Data space voor de zorg: Bevorderen van veilige en interoperabele uitwisseling van gezondheidsgegevens om gezondheidszorgsystemen te verbeteren.
• Taal data space: Totstandbrenging van een markt voor de uitwisseling van taalhulpbronnen.
• Productie data space: Opschaling van sectoroverschrijdende data spaces voor de verwerkende industrie.
• Data space voor media: Efficiënt delen en extraheren van gegevens vergemakkelijken om economische groei in media-ecosystemen te bevorderen. 
• Data space voor mobiliteitsgegevens: In kaart brengen van bestaande ecosystemen en voorstellen voor bestuurlijke kaders binnen de mobiliteitssector.
• Data space voor overheidsgegevens: Verbetering van de transparantie en verantwoording van overheidsuitgaven in de EU.
• Data space voor onderzoeks- en innovatiegegevens: Delen van onderzoeksgegevens over grenzen en wetenschappelijke disciplines heen.
• Data space voor vaardigheden: Overbruggen van de kloof tussen onderwijs en de eisen van de arbeidsmarkt.
• Data space voor toeristische gegevens: Verkenning van veilige strategieën voor transparante controle op de toegang tot en het hergebruik van toeristische gegevens.

Initiatieven van de Europese Commissie op het gebied van gegevensbeheer

Met het Data Governance Initiative wil de Europese Commissie de positie van EU-bedrijven versterken op het gebied van technologieën voor gegevensuitwisseling, gericht op bedrijven en overheden die gevoelige gegevens verwerken. Het stimuleert de ontwikkeling van de volgende generatie data-technologieën voor veilige, duurzame en interoperabele infrastructuren en diensten. 

De EU streeft ernaar dat in 2030 75% van de bedrijven gebruik maakt van technologieën voor gegevensuitwisseling, waarbij 10.000 klimaatneutrale, veilige edge nodes worden ingezet voor connectiviteit. De Commissie gebruikt verschillende instrumenten uit de European Data Strategy, Digital Strategy, Digital Decade, Industrial Strategy en digitale investeringsprogramma’s om deze doelstellingen te bereiken.

Acties op technologisch gebied in het kader van de Europese datastrategie die bijdragen aan het bereiken van deze doelen zijn:

Initiatieven in het kader van de EU Data Strategy: het delen van gegevens omzetten in realiteit

1. Het IPCEI-initiatief (Important Projects of Common European Interest) moedigt innovatieve doorbraken en infrastructuurprojecten aan, waardoor Europese gegevens ecosystemen worden verbeterd en het delen van gegevens wordt vergemakkelijkt.

2. SIMPL biedt open-source, veilige middleware componentoplossingen, die gegevenstoegang en interoperabiliteit tussen Europese data spaces bevorderen.

3. Het ENISA-certificeringsprogramma voor cyberbeveiliging heeft tot doel het vertrouwen in gegevensuitwisseling te vergroten door een Europees certificeringskader te bieden voor ICT-diensten, -producten en -processen.

Handelingen in het kader van de EU Data Strategy: Zorgen voor veilige gegevensuitwisseling 

1. De Data Act harmoniseert de regels voor eerlijke toegang tot gegevens, vergemakkelijkt vlotte overschakelingen tussen aanbieders van datadiensten en bevordert interoperabiliteit, waardoor de mogelijkheden voor het delen van gegevens worden verbeterd.

2. De richtlijnen voor gemengde datasets zorgen voor naleving van de GDPR en EUdataFF, waarbij gegevensbescherming in cloud omgevingen wordt aangepakt.

iSHARE: Europese data spaces verbeteren

Als het Trust Framework voor data spaces zorgt iSHARE ervoor dat gegevens veilig worden gedeeld, terwijl de eigenaren van de gegevens de controle houden. Door iSHARE te omarmen krijgen organisaties toegang tot een gestandaardiseerde, gedecentraliseerde infrastructuur die prioriteit geeft aan gegevenssoevereiniteit en -vertrouwen. iSHARE stelt bedrijven in staat om vol vertrouwen door complexe gegevensuitwisselingen te navigeren, met inachtneming van privacystandaarden en nalevingsregels.